Als de najaarstrek periode is aangebroken gaat de voedselorientatie van de kraanvogels vervolgens weer over op plantaardig voedsel. De massaal aanwezige houtduiven en holenduiven in de omgeving van Diepholz zijn een duidelijke indicator voor de zeer voedselrijke akkers in deze omgeving. Een zeer goed gedekte tafel voor de 'kranen' dus, in een zeer geschikte omgeving, Wat willen ze nog meer? Niets! Overdag foerageren de kraanvogels in enorme groepen op de akkers en in de avond vliegen de kraanvogels naar hun slaapplaatsen in de omliggende natte hoogveen moerassen bij een aantal vennen die onbereikbaar zijn voor publiek. Hier kunnen de vogels ongestoord de nachten doorbrengen. De broedgebieden van kraanvogels betreffen ook hoogveen moerassen, dus de gebiedskeuze is zeker geen toeval en het voedselaanbod maakt de keuze voor kraanvogels nog een stukje eenvoudiger. Een kraanvogel legt maximaal 2 eieren en nestelt op de grond. Zeer kwetsbaar dus. Het helpt de kraanvogels dus enorm dat ze juist op ontoegankelijke moerasgebieden broeden. Afgelopen maandag was ik met een aantal andere vogelliefhebbers met reisorganisatie 'Birding Holland' voor een dagtrip afgereisd naar Diepholz om de grote aantallen pleisterende kraanvogels te aanschouwen. We waren rond het middaguur ter plaatse in het gebied en het duurde niet lang voor we onze eerste kraanvogels zagen. Uiteindelijk zagen we er duizenden! Wat een heerlijk trompetterend (en in Diepholz alom aanwezig) geluid maken deze vogels toch! Geweldig! Met name onze tactisch uitgekozen plek waar de kraanvogels bij het vallen van de avond massaal in grote groepen kwamen overvliegen richting de slaapplaatsen heeft indruk op me gemaakt.
Ik keek naar mijn reisgenoten toen de eerste grote groepen 'kranen' afgelopen maandag bij zonsonderganng over kwamen vliegen en zei: 'Wat een schouwspel! Wat een geluid!' Dit zijn toch wel momenten die me als vogelaar bijblijven, zeg maar gerust een waar hoogtepunt! Een volgend hoogtepunt voor wat betreft kraanvogels zou het zien van de paringsrituelen van deze vogels kunnen zijn, een uniek schouwspel waarbij de paartjes al dansend, springend en klapwiekend elkaar het hof maken. Je moet tenslotte wat te wensen over houden als natuurliefhebber en vogelaar.
Als de temperaturen over een poosje gaan dalen en de windrichting bij voorkeur (noord)oostelijk is zullen de vogels massaal opstijgen en vanuit Diepholz in zuidwestelijke richting naar Lac du Der vliegen in het noorden van Frankrijk, een van de grootste stuwmeren van Europa. De vogels slapen op de modderbanken van dit meer en zoeken overdag ook weer hun voedsel in de omliggende agrarische gebieden.
Voor sommige vogels is dit de eindbestemming, maar ongeveer 90% van de kraanvogels vliegt na een korte verblijftijd van maximaal enkele weken vervolgens door naar Zuid-Frankrijk, Spanje en Noord-Afrika als definitieve overwinteringsplaats. De voorjaarstrekbeweging van de kraanvogels is precies dezelfde route terug met dezelfde tussenstops. De verblijftijd op deze plekken is op de terugreis naar de broedgebieden wel aanzienlijk korter dan gedurende de najaarstrek, waarbij de hormonale sturing ervoor zorgt dat de vogels wel heel erg graag (en vooral snel) terug naar hun broedgebieden willen. En voor de beste broedplekken geldt bovendien:'wie het eerst komt, wie het eerst maalt'. Nog een ander bijzonder gegeven van de kraanvogeltrek is dat er in familieverbanden wordt gereisd, waarbij jongen met de oudervogels meereizen. De jongen blijven bij de oudervogels tot ze geslachtsrijp zijn na 3 jaar. Het is niet moeilijk om de oudervogels en de jongen van elkaar te onderscheiden. De jonge vogels hebben een bruine kop en missen de zwart/witte contrasterende streping aan de voor- en achterzijde van de hals en kop en het rode accent bovenop het hoofd. Ik heb deze dag in Diepholz veel geleerd over kraanvogels en er van genoten om enorme groepen te kunnen observeren.
'Special thanks' to Martijn Bot voor het gidsen en de leuke dag. We zagen die dag nog veel meer soorten uiteraard! Echt wel een leuk lijstje met onder andere zeearend, rode wouw, velduil, blauwe kiekendief, zwarte roodstaart, veldleeuwerik, glanskop en vuurgoudhaan. Ook hoorden we nog roepende patrijzen, maar die bleven verborgen in de dekking van de hogere vegetatie. Met name de velduil was een fijne waarneming van Martijn. Op grote afstand werd een bewegende stip op de horizon in de schemering direct met het blote oog gedetermineerd als zijnde velduil, een 'fijn staaltje vogelaarswerk'! Daar kan ik nog wat van leren!
Hier een overzichtje van de geschoten plaatjes deze dag:
